Pek çok nedene bağlı olarak gelişen mide bulantıları akabinde gelen kusma hissiyle birleşince bireyleri son derece rahatsız eder. Bulantıların gerisinde otomobil tutması, kokular, gerilim, hamilelik vs. hafif sebepler olduğu üzere, önemli hastalıklar da olabilir. Birçok önemli hastalığın habercisi olabilen mide bulantısına organik mide bulantısı denir.
Organik mide bulantılarının gerisinde; besin zehirlenmesi, betin tümörü, menenjit, vertigo, bağırsak iltihabı, reflü, migren, gastrit, ülser, apandisit vb. pek çok hastalık olabilmektedir.
Mide bulantısı neden olur?
Bir nedene bağlı olmaksızın büsbütün beyinle alakalı mide bulantıları olabilmektedir. Bu tıp bulantılarda herkesin pek çok yolu vardır. Derin nefes alıp verme, bir modül tuzlu yiyecek tüketme, dışarı çıkıp nefes alma vs. İşte, mide bulantısının en çok görüldüğü durumlar;
Hamilelikte Mide Bulantısı:
Mide bulantısı en çok hamileliğin birinci aylarında görülen bir durumdur. Bu periyotta görülen mide bulantısı ekseriyetle fizyolojik nedenlere bağlı olarak gelişir ve gebelerin neredeyse 4’te 3’ünün ortak şikâyetidir. Bu devirde görülen bulantıların nedenine ait uzmanların görüşü östrojen ve Beta HCG hormonlarının düzeyinin artması olduğudur.
Genel mide bulantılarına karşı alınacak tedbirlerden önce gebelere mahsus tedbir ve formüller şunlardır;
–Mide bulandıran yiyecek ve kokulardan uzak durmalıdır.
-Bebeğin beslenemediği kaygısından kurtulmak, bebeğin her şartta besleneceği ve çok kaygı duymanın mideyi daha çok etkileyeceği bilinmelidir.
-Aşırı koku yayan çiçek, deterjan vb. eşyaların uzak yerlere, balkona vs. konması gerekir.
–Sabah kusmaları için yataktan kalkmadan önce yatar konumdayken bir ölçü tuzlu kraker vb. şeyleri tüketmek gerekir. Bu formda rutin kusmalar büyük ölçüde engellenecektir.
-Papatya, ıhlamur çayları ve içlerine sıkılan limon, mide bulantısını azaltmaya yardımcı olacaktır.
-Kekik çayı 12 haftadan sonra tüketilebilir. 12 haftadan önce tüketilmesi gebeler için risk taşıyabilir.
-Taze zencefilden yapılan çay mide bulantılarını büyük ölçüde önleyecektir. Çayın yerine zencefil koklamak da mide bulantısını bastırır.
Beyin İşlevlerine Bağlı Nedenler:
Mide bulantısının en çok görüldüğü durumlardan biri de şiddetli migren ağrılarıyla bir arada olur. Tıpkı vakitte baş dönmesine de neden olan migren ağrıları çok boyutlara vardığı vakit dinlenmek kuraldır.
Bulantıya neden olan faktörler; baş travması, beyin tümörleri, inme ve menenjittir. Tıpkı vakitte omirilik ve ya beyin sıvısı ile ilgili hastalıklar da bu durumu tetikler.
Mide ve Bağırsaklara Bağlı Nedenler:
Mide bulantısı; hepatit, pankreas hastalıkları, gergin mide, mide fıtığı, gergin bağırsak, reflü, mide tahrişi, bağırsak zarının tahrişi, böbrek hastalığı, safra kesesi hastalığı, virüs kökenli kabız ve regli vb. durumlarda da sıklıkla görülür. Süreksiz ve ani olabilen bulantılara rağmen vakit kaybetmeden doktora danışmak gerekir.
Kulağa Bağlı Sorunlarla Oluşan Nedenler:
Vertigo ve iç kulak enfeksiyonu üzere rahatsızlıklar da mide bulantısını çok biçimde şahsa hissettirir. İç kulak meseleleri nedeniyle meydana gelen mide bulantıları çoklukla seyahat esnasında bayanları rahatsız eder. Otomobile bağlanan bu bulantının temel nedeni kulağa bağlı istikrar bozukluğudur. Bunun için seyahate çıkmadan önce birtakım ilaçlar kullanılabilir.
Strese Bağlı Ruhsal Sorunlar:
Strese ve kahra bağlı mide bulantıları en çok görülenlerdendir. Model hastalığı da denilen kusma ve bulantı durumlarının görüldüğü yeme bozuklukları sıklıkla görülür. Gerilimin mideye vurması durumuna da bağlı olarak çok adrenalin salgılanan durumlarda mide bulantısı da beraberinde gelir.
Ayrıca kimi ruhsal hastalıklar da bulantıyı tetikler. Bunlardan kimileri; anoreksiya nervoza, bulimia nevroza, yaygın anksiyete bozukluğu ve toplumsal anksiyete bozukluğu yani toplumsal fobi olarak sıralanabilir.
Loktoz İntoleransına Bağlı:
Laktoz intoleransı süt eserlerini sindirememe ve sonrası bulantı yaşama durumudur. İlaçlarla, laktozsuz süt ve süt eserlerini tüketerek bu durumdan kurtulmak mümkündür. İnek sütü yerine keçi sütünü denenebilir. Bu laktozun sebep olduğu bulantıyı engelleyecektir.
Gıda Zehirlenmesine Bağlı:
Dışarıda kalarak bakteriye maruz kalmış yiyecekleri tüketmek çok mide bulantısı ve sonrasında kusma yapar. Birebir vakitte baş ağrısı ve ateşi de beraberinde getiren besin zehirlenmesi kısa müddetli olabildiği üzere uzun periyodik bulantılara neden olabilir.
Mide bulantısını hissettiğiniz an bunları yapın;
-Derin nefes alıp verin ve açık havaya çıkın. Açık havaya çıkıp yürümek odaklandığınız zahmetten sizi koparacak ve rahatlamanızı sağlayacaktır.
-Aşırı bulantıyla bir arada baş dönmesi de varsa kendinizi zorlamamalı ve dinlenmelisiniz. Kısa bir uyku ve ya sırt üstü 30 dakika kadar uzanmak bulantının azalmasına yardımcı olacaktır.
-Bulunduğunuz ortamda çok kokular hâkimse oradan çabucak uzaklaşın. Baskın kokular mide bulantısının en büyük tetikleyicisidir.
-Bulantının neden olabileceğini düşünün, besin alerjisine rağmen son 12 saatte yediklerinizi aklınızdan geçirin.
-Parmakla akupunktur sistemini deneyin. Bunu kendi başınıza, başparmağınızı bileğinize 30 saniye boyunca bastırarak yapabilirsiniz. Bu sırada, işaret ve orta parmağınız da bileğinizin üzerinde duruyor olmalıdır.
-İçeceğiniz şeyleri yavaş yavaş midenize baskı yapmadan içmelisiniz.
-Yağlı ve ağır yiyeceklerden uzak durun bulantıyı artırabileceği üzere pek çok açıdan rahatsız eder.
-Yemek yedikten sonra en az 30 dakika yatmayın. Bu birebir vakitte reflüyü de tetikler.
-Mide bulantısı yaşadığınız vakit çok kahve ve çay tüketmekten kaçının. Bilhassa instant kahveler bu periyotlarda hassas olan midenize ziyan verecektir.
Mide bulantısı için alternatif usulleri uygulayın;
Zencefil Çayı: Kök zencefili başparmak büyüklüğünde kesip ortadan ikiye ayırın ve yarım bardak suda 6-7 dk. kaynatın. Bulantıyı hissettiğiniz an bir iki yudum içmeniz kâfi olacaktır. İçine limon sıkmanız tesirini daha da artıracaktır.
Kekik Çayı: Ağzı kapalı aromasını kaybetmemiş kekikle bir arada hazırlanan çayı içmeniz yararlı olacaktır. Bilhassa sıkça mide bulantısı yaşayan kemoterapi ve radyoterapi almış hastalar için yararlı olacaktır. Birebir vakitte kekiğin kendisinin ağızda çiğnenmesi de tesirli olacaktır.
Tiroit, mide ülseri, kan pıhtılaşma sorunu ve mide kanaması riski olanların kekikten uzak durmaları kuraldır.
Nane Limon: Nane mentollü olduğu için kusma bulantı hissine düzgün gelir, rahatlatır. Mide ve bağırsakta sakinliğe neden olduğu için bulantıyı geçirir. Birebir vakitte nane çiğnemek de rahatlamayı sağlayacaktır.
Tuzlu Kraker: Tadı ve kokusu çok güçlü olmayan krakerler mide bulantısını bastırabileceği için mideniz bulandığında bol proteinli ve ya yağ içeren sindirimi nispeten daha sıkıntı besinler yerine tuzlu kraker üzere atıştırmalıklar tüketebilirsiniz.
Limon: Limonun ekşi tadı ve kokusu mide bulantısını hafifletmeye yardımcı olur. İçeceğiniz bitki çaylarının içine limon sıkmak sizi rahatlatacaktır.
Midenizi boş bırakmayın: Özellikle sabahları yaşanan bulantıların nedeni boş midedir. Bunun için hafif, mide tutacak, çok güçlü kokusu ve tadı olmayan yiyecekler tüketebilirsiniz. Bir kesim ekmek mideyi dolduracak ve suyunu çekmeye yardımcı olacaktır.
Su: Sıvı kaybı mide bulantısının nedenlerinden biridir. Çok soğuk olmayan suyu yavaş yavaş için. Sıvı kaybıyla kaybettiğiniz mineralleri geri kazanmak için maden suyu da tüketebilirsiniz.
Elma: Lifli yapısıyla mide bulantısına yol açan toksinlerin bedenden atılmasını hızlandırır. 1 elmayı dilim dilim yemek yararlı olacaktır.
Kuruyemişler: Bulantıyı artıran faktörlerden biri de protein eksikliğidir. Bunun için bulantıyı artıracak et, tavuk ve balık yerine 1 avuç fındık, fıstık ve ya badem tüketilebilir.
Sarı Leblebi: Mide bulantısını dengeleyen besinlerden biri de leblebidir. Kuru, sert ve midede az yer kaplaması nedeniyle bulantıyı bastırır.
Tavuk suyu: 2 modül tavuğu haşladıktan sonra çıkan suyundan bir ölçü içebilirsiniz. Bu mide bulantınıza uygun gelecektir.
Bitki çayları: Ihlamur, papatya, adaçayı, anason tohumu üzere bitkilerden yapılacak çaylar mide bulantısını rahatlatacaktır.
Maydanoz: Yemekten sonra maydanoz çiğnemek mide bulantısını bastıracaktır.
Kolonya koklayın: Limon, nane, lavanta üzere kolonya ve esansları koklamak mide bulantınızı bir nebze de olsa hafifletecektir.
Haşlanmış patates: Uç bir tadı olmaması nedeniyle mideyi bastıracak ve nişastalı yapısı mide suyunu çekecektir.
Tarçın: 1/2 çay kaşığı tarçın tozunu 1 bardak kaynamış suyun içine atıp karıştırın ve yudum yudum için. Bu karışım mide bulantısına düzgün gelir fakat gebe olanlar için önerilmez.
Pirinç Suyu: 1 bardak beyaz pirinci 1 ya da 1/2 bardak suyun içerisinde kaynatın. Akabinde karışımı süzün ve pirinç suyunu için. Beyaz pirinç kullanılması sindirimi daha kolay olduğu için tercih edilir. Pirinç suyu bilhassa gastrite bağlı mide bulantılarına yeterli gelecektir.
Acı pelin bitkisi ve pelin otu: 1 bardak kaynar suya bir tutan acı pelin bitkisi koyun ve bal ekleyerek için. Pelin otu için de, toz haline getirdiğiniz otu 1-2 gram halinde tüketin.
Pelin yağı, nane yağı ve lavanta yağı: Mide bulantısını ağır biçimde hissetiğiniz günde üç kere olmak suretiyle bir kesme şekere 3-5 damla lavanta yağı damlatın ve şekeri yiyin.
Pelin yağı ve nane yağını teneffüs ederek mide bulantınızı bastırın.
Mide bulantısının yanında bu belirtiler de varsa dikkat!
-Göğüs ağrısı
-Şiddetli karın ağrısı yahut krampları
-Bulanık görme
-Bayılma
-Zihin karışıklığı
-Soğuk, nemli, soluk cilt
-Yüksek ateş ve boyun ağrıları
-Kusmuk içinde dışkı kokusu yahut kan
-Hızlı nefes alma yahut çarpıntı üzere belirtiler önemli sıhhat sorunlarının habercisidir. Bu belirtilerden rastgele biri mide bulantısıyla bir arada sizi rahatsız ediyorsa hemen bir doktora başvurmanız gerekmektedir.
