Truva Efsaneleri birinci sefer Anadolulu ozan Homeros’un İlyada Destanında karşımıza çıkar. Doğu ve Batının yaptığı birinci savaş olan Truva Savaşı Yunanlı Devletler ve Truva ortasında gerçekleşmektedir. Yunan Hükümdarı Agamemnon ve Truva Hükümdarı Priam önderliğinde olan savaşın nedeni Homeros’un kaydettiklerine nazaran Truva Prensinin Sparta Hükümdarı Menelaos’un karısı Kraliçe Helena’yı kaçırması üzerine meydana gelmiştir. Bunun üzerine tüm Yunan Devletlerinin birleşerek Truva’ya saldırdığını Homeros destanında kaydetmektedir. Lakin arkeolojik buluntular savaşın yalnızca bu nedenden çıktığına bağlı kalmamaktadır. Truva, Çanakkale’nin Hisarlık Tepsinde, Kara Menderes Irmağının suladığı verimli topraklarda kurulmuştur. Çanakkale Boğazı, Marmara ve Ege Denizlerine olan hakimiyetiyle önemli bir ticaret merkezidir. Truva’nın bu zenginliğini elde etmek isteyen Yunan devletlerinin kuşattığı niyeti de hakim bir kanıdır. O denli ki Yunanlılar tarafından 10 yıl kuşatılan Truva dışarıyla olan irtibatı kesilmesine karşın yiyecek kahrı çekmeyecek kadar fazla erzağa sahipti.
TRUVA TARİHİ
Truva 1870’li yıllara kadar yalnızca bir efsane olarak anılmış ancak Alman arkeolog ve iş adamı Heinrich Shclimann tarafından keşfedilince nitekim varlığından haberdar olunmuştur. 46 yaşından emekli olan Shclimann küçükken okuduğu Truva efsanesine kendini adayarak bulduğu izlerin peşine düşmüştür. Schilmann Truva’yı keşfettiğinde tam 3000 yıllık geçmişe sahip olduğunu öğrenir, akıl almaz hazineler ve yapıtlarla karşılaşmıştır. Shclimann, Truvayı keşfettiği vakit bulduğu yapıtları koruyamamış ve bir formda çalınarak yurt dışına çıkarılmıştır. Truva’dan kaçırılan eserler 90’lı yıllarda Rusya’da olduğu tespit edilse de ülkemize geri iade edilmemiştir. Truva kazılarında ortaya çıkan eserler hala Puşkin Müzesinde sergilenmektedir. 1988 yılında kazılara başlayan ve 23 yıl Truva hafriyatında çalışan Alman arkeolog Manfred Osman Korfmann, Truvada çıkan yapıtların her vakit Truva’da sergilenmesi için uğraşmıştır.
Avrupa tarihinin birinci yazılı metinleri Truva’dan bahsetmektedir Truva’nın kahramanlıklarına ve gelişmiş kültürüne sahip olmak isteyen birçok medeniyet kökenlerinin Truva’ya ilişkin olduğunu sav etmektedir. Roma İmparatorluğu da soylarının Truvalılardan geldiği görüşüne inanarak savunmaktadır. Hatta kimi Roma İmparatorlarının Truva’ya yatırımlar yaptığı hafriyatlarda ortaya çıkmaktadır. Sezar’ın Konstantinapolis’te (İstanbul) kuracağı başşehri Doğu’nun yani Asya’nın başladığı yerde Truva’da kurmak istemiştir. Hafriyatlarda, en ünlü Roma İmparatorlarından olan Hadrianus, Truva’nın yine düzenlenmesi için maddi takviyede bulunduğu bilinmektedir. 1993 yılında yapılan hafriyatta Hadrionus’un heykeli bulunmuştur. Heykel günümüzde Truva müzesinde sergilenmektedir.
TRUVA SAVAŞI
Tarih boyunca gelişmiş kültürü ve medeniyeti, limanlara sahip olmasıyla da zenginliği kıskanılan Truva tekraren kuşatılmış ama hiçbir toplum Truva’yı yenmeyi başaramamıştır. Halkın daima kuşatılmasına alışkın olduğu ve her vakit temkinli davranarak erzak depolarını dolu tuttuğu hafriyatlarda ortaya çıkmaktadır. Her meskenin bodrum katında en az 20 kişinin sığabileceği mahzenler inşa edilmiş, bu mahzenlerde çıkabilecek savaşa karşı her vakit tahılla dolu olduğu hafriyatlarda kanıtlanmıştır.
Avrupa’nın birinci yazılı kaynağı olan Homeros’un İlyada Destanında geçen ve Truvalıların yok edildiği savaş, Yunan Kent Devletleri ve Anadolu Medeniyetleri ortasında gerçekleşmiştir. Efsaneye nazaran mitolojide yer alan rabler ve tanrıçalarında savaşa taraf verdiği ve taraf tuttuğu kaydedilmiştir.
Savaş, Yunan Hükümdarı Agamemnon ve Truva Hükümdarı Priam önderliğinde tam 10 yıl sürmüştür. Savaşın seyrini değiştiren olay ise Truva Hükümdarı Priam’ın oğlu Hector’un Akhilleus tarafından öldürülmesidir. Önemli bir kayba uğrayan Truvalılar pes etmeyerek savaşa devam etmiş ve Yunanlılara galip geldiklerini kabul ettirmişlerdir. Yunanlılar savaştan çekildiklerini söyleyerek Truvalılara barış armağanı olarak kocaman tahta bir at ikram etmişlerdir. Atın içine gizlenen Yunan askerlerini bilmeden hediyeyi kabul eden ve zafer sevinciyle cümbüşlere başlayan Truvalılar o gece Yunanlıların ihanetine uğrayarak hunharca yok edilmişlerdir. Atın içine saklanan askerler gece gizlice kentin kapılarını açarak Yunan askerlerinin kente girişini sağlamış ve koskoca kenti bir gecede yakarak yok etmişlerdir. Gerilerinde tek bir Truvalıyı bile bırakmadan bebekleri dahi acımadan katletmişlerdir.
FATİH SULTAN MEHMET VE TRUVA
Truva Savaşı, Avrupa ve Asya’nı ortasında çıkan birinci savaş olduğundan Doğu-Batı ortasındaki gayrete sembolik bir mana katmaktadır. Pers Hükümdarı Xerxes, Batıya çıktığı seferde Doğunun son kalesi olan Truva’ya giderek kurbanlar kesmiştir, Büyük İskender, çıktığı büyük doğu seferinin başlama noktası Truva olmuştur. Truva’ya gelen Büyük İskender burada kurbanlar keserek yoluna devam etmiştir. Kaynaklara nazaran en değişik olan bilgi ise şöyledir: Fatih Sultan Mehmet’in Batı kültürüne olan hakimiyeti ve bilgisi malumdur. Homeros’un İlyada Destanını çok âlâ inceleyen ve bilen padişah Rodos Seferine çıkacağı sırada Truva’ya gelerek İstanbul’a fethederek Truvalıların intikamını aldığını söylemesi kaydedilmiştir.
TRUVA NEREDE
Çanakkale’nin Tevfikiye köyüne bağlı olan antik kent 1998 yılında UNESCO Dünya Miras Listesine alınmıştır.
