Sabancı Üniversitesi İstanbul Siyasetler Merkezi’nin (İPM) tabiat müdafaa ve iklim değişikliği alanında çalışan araştırmacı, akademisyen ve sivil toplum gönüllülerini buluşturan Tabiat ve İklim Söyleşileri’nin altıncısı “Değişen İklimin Kuşlara Etkisi” başlığı altında gerçekleşti. Etraf ve iklim alanlarını çok disiplinli bir anlayışla bir ortaya getirmek emeliyle başlatılan Tabiat ve İklim Söyleşileri’nin bu ayki konuşmacısı, Kiraz Erciyas Yavuz oldu.
İstanbul Siyasetler Merkezi’nden Ümit Şahin’in moderatörlüğünde gerçekleşen söyleşide Kiraz Erciyas Yavuz, iklimin kuşların biyolojisi üzerindeki tesiri, son yarım yüzyıl boyunca bilim insanları için değerli bir çalışma alanı olduğunu, global iklim değişikliği sonucunda ekosistemde meydana gelen değişikliklerin, kuşları da çeşitli formlarda etkilediklerine dikkat çekti.Kiraz Erciyas Yavuz, ekosistemde gözlenen değişimlerin, kuşların ömür alanı ve besin üzere temel yaşamsal gereksinimlerine farklı hallerde karşılık verdiğini belirterek, göç ve üreme takvimi, dağılım, demografik yapı, beden morfolojisi üzere kuşların ömürlerini etkileyen temel davranışsal ve yapısal kimi özelliklerin süratle değiştiğinin gözlendiği söyledi.Kiraz Erciyas Yavuz, çeşitli örneklerle meydana gelen değişimlerine değinerek antropojenik iklim değişikliğinin kuşlara olan tesirlerini azaltmak için ele alınan birtakım tavsiyelerden bahsetti.Kuşların gözlemlenmesini sağlayan halkalama çalışmalarının Türkiye’de 2002’de kurulduğunu belirten Kiraz Erciyas Yavuz, Avrupa Kuş Halkalama Birliği sayesinde halkalama konusunda geri bildirimler alınarak raporlama sağlandığını belirtti. 2020 yılında İstanbul’da da bir istasyon kurulmasının planlandığını söyleyen Erciyas Yavuz, “Halkalama istasyonlarında ne yapıyoruz? Kuşları yakalayıp muhakkak ölçümler yapıpsonra da tabiata geri salıyoruz. Türkiye ve dünyadaki başka halkalama istasyonlarından geri bildirimlerle kuşlar hakkındaki datalara ulaşıyoruz. Dünyada her yıl 10 milyar kuşun hareket halinde olduğu söyleniyor. Halkalama çalışmaları sayesinde iklim değişikliğinin kuşlara olan tesirlerini görebiliyoruz” dedi ve ekledi: “İklim değişikliğinin tesirlerine ait bulgular ana çizgileriyle, ilkbaharda erken geliş, üreme alanlarından daha geç ayrılma, göç uzaklığındaki değişim, yerleşik duruma geçme ve gidilen alan değişikliği.”Hava erken ısınınca ilkbahar erken geliyor. Göçmen kuşlar ivedi ediyor ve süratli hareket ediyor. Bu yüzden konaklamayı es geçiyor ve direkt üreme alanına gidiyor.”Ancak bu ortada kaynak depolamadığı için üremeye geçmek için vakit kaybediyor, üremeye geç geçiyor. Üreme geç olunca yavru sayısı düşüyor ve o tıbbın popülasyonu azalıyor.”Ayrıca göçmen kuşların sıcaklığa bağlı olarak göç ettiği araları kısalttığını gösteriyor. Tekrar iklim değişikliğinin de tesiriyle kuşlar küçülüyor.”Vücutlarını küçülterek daha az güç harcayarak daha süratli göç edebiliyorlar. Yeniden iklim değişikliğinin tesiriyle alan değişimi de yaşanıyor. Göçmen kuşlar her 10 yılda bir 1.6 kilometre daha kuzeye kayıyor.”Her yıl 100 metre daha üst yanlışsız bir tırmanış görüyoruz. Göçmen kuşlar global bir sorun. Bölgesel ve ülke bazında müdafaa faaliyetlerine odaklanmamız gerekiyor.”
Söyleşide ayrıyeten; biyolojik çeşitlilik bileşenlerinde; genetik, fizyoloji, fenoloji, dinamikler, dağılım, çeşitler ortası münasebetler, canlı toplumları verimliliği ve ekosistem hizmetleri değerli olarak tanımlandı. Değişimler çok süratli olduğundan gelecek senaryolarının güzel anlaşılması ve tanımlanması, buna uygun olarak da uygun muhafaza stratejilerinin geliştirilmesi gerektiği tabir edildi.
